«εμείς, ως Επιθεώρηση Εργασίας, έχουμε αντιληφθεί τη σπουδαιότητα του ζητήματος και εστιάζουμε στην ανάδειξή του, ώστε να γίνει από όλους αντιληπτό ότι δεν είναι κάτι που αφορά τους άλλους, αλλά είναι κάτι που μας αφορά όλους. Είναι και αυτός ένας επιπλέον λόγος για τον οποίο πρέπει να είμαστε υπερήφανοι. Ότι δηλαδή η Επιθεώρηση Εργασίας εξακολουθεί να μη το βάζει κάτω, εξακολουθεί να είναι πρωτοπόρα και να βλέπει μπροστά. Το άνοιγμα της συζήτησης για τους ψυχοκοινωνικούς κινδύνους στην εργασία, την ώρα μάλιστα που όλοι ασχολούνται με, τουλάχιστον πιο εμφανώς, πρακτικά θέματα, είναι για εμάς μια ένδειξη ότι δεν περιορίζουμε μυαλό και σκέψη στα τετριμμένα, στο σήμερα, στο τώρα. Τολμούμε και ανοίγουμε μια συζήτηση που αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα αποτελεί αντικείμενο μόνο επιστημονικών πονημάτων και η συντριπτική πλειοψηφία εργαζομένων και εργοδοτών ούτε καν μπορούν να εντοπίσουν τη σημασία και το εύρος των ψυχοκοινωνικών κινδύνων. Φιλοδοξούμε να μεταλαμπαδεύσουμε, μέσα από τη συνεχή και πραγματική μας επαφή με την αγορά εργασίας, σε όλους τους Έλληνες εργαζόμενους και εργοδότες τη σπουδαιότητα της ψυχικής υγείας και της προαγωγής της. Είναι ένα φιλόδοξο όραμα, αλλά χωρίς όραμα δεν υπάρχει στόχος και χωρίς στόχο δεν υπάρχει βελτίωση».
Κυρίες και Κύριοι, Καλημέρα σας!
Χαίρομαι ιδιαίτερα που βρίσκομαι και πάλι σήμερα εδώ μαζί σας και μάλιστα σε μια ημερίδα που διοργανώνει το ΣΕΠΕ στη Βόρεια Ελλάδα, στη Θεσσαλονίκη μας. Ξέρετε, είναι μια εύκολη παγίδα για την κεντρική διοίκηση να περιχαρακώνεται στους έχοντας τοπική συνάφεια μαζί της και να λησμονεί ότι η ψυχή μιας υπηρεσίας, η ψυχή του ΣΕΠΕ, χτυπάει –και καμιά φορά πιο δυνατά- μακριά από τα κέντρα λήψεως αποφάσεων. Είναι κάτι που προσπαθήσαμε να καταρρίψουμε κατά τη διάρκεια της θητείας μας και θέλω να πιστεύω ότι έως ένα σημείο, ικανοποιητικό, το καταφέραμε. Με αυτή τη λογική κρίναμε σκόπιμο μια πολύ ενδιαφέρουσα ημερίδα που πραγματοποιήθηκε από το Σώμα στην Αθήνα, να μεταφερθεί και εδώ, στη Θεσσαλονίκη!
Είμαι, επίσης, ευτυχής, γιατί παρά τις πολλές και γνωστές δυσκολίες που αντιμετωπίζουμε ως Επιθεώρηση Εργασίας και ομολογουμένως βρίσκονται σε έξαρση, μπορώ να στέκομαι σήμερα εδώ μπροστά σας και να σας μεταφέρω κάποια αισιόδοξα νέα, που μπορούν να μας κάνουν περήφανους. Μπορώ να σας ενημερώσω και επισήμως ότι το πληροφοριακό σύστημα ΣΕΠΕ-ΟΑΕΔ είναι πλέον έτοιμο, έχει παραδοθεί και εντός του Ιουνίου θα λειτουργήσει στις Υπηρεσίες μας, απεμπλέκοντάς σας από ένα μεγάλο γραφειοκρατικό βραχνά και αποδεσμεύοντας επιθεωρησιακή ενέργεια προς όφελος του κοινωνικού συνόλου. Είναι ένα όνειρο που επιτέλους έγινε πραγματικότητα και είναι μόνο η απαρχή των μεγάλων ψηφιακών αλλαγών που έχουμε δρομολογήσει και επί των οποίων εργαζόμαστε ακατάπαυστα εδώ και δύο χρόνια.
Μια ακόμα ευχάριστη είδηση, η οποία έρχεται να ανακουφίσει τα οικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζουμε, είναι ότι, όπως ίσως γνωρίζετε, εξεδόθη η Κοινή Υπουργική Απόφαση με την οποία ενεργοποιούνται τα άρθρα του ν. 3996 και αφορούν στην αξιοποίηση ενός ποσοστού ύψους 20% από τα πρόστιμα που επιβάλλουν οι επιθεωρητές μας, υπέρ του ΣΕΠΕ και κυρίως για τη λειτουργία, την προώθηση, την ενίσχυση και την προβολή του έργου του ΣΕΠΕ, αλλά και για την κάλυψη μέρους των εξόδων μετακίνησης και την καταβολή της πρόσθετης αμοιβής σας που προβλέπεται στο άρθρο 15 παρ. 2 του 3996. Μάλιστα, για να μιλάμε και πιο πρακτικά, ήδη έχουν μεταφερθεί, με την από 17.5.2012 απόφαση του Υπουργού Οικονομικών, στον προϋπολογισμό του ΣΕΠΕ σχετικές πιστώσεις, αυξάνοντας έναν προϋπολογισμό που μέσα σε αυτές τις δυσχερείς συνθήκες ήταν άκρως συμπιεζόμενος.
Είναι, λοιπόν, εμφανές ότι οι προσπάθειές μας έχουν αρχίσει να καρποφορούν. Προσπάθειες που καταβάλλουμε σε καθημερινή βάση! Ακόμα και όταν η ελπίδα φαινόταν να απομακρύνεται, μέσα στα όσα δύσκολα έχουμε ζήσει ως Επιθεώρηση και ως χώρα, τα τελευταία χρόνια, εμείς προσπαθήσαμε να αποδείξουμε ότι χαμένος αγώνας είναι ο αγώνας που δεν δίνεται. Ίσως ναι, να μην μπορέσαμε να κάνουμε όσα είχαμε στο μυαλό μας, όσα οραματιζόμασταν, αλλά ακόμα και αυτά τα βήματα που κάναμε προς τα μπροστά, με τον καιρό να ‘ ναι κόντρα, αποδεικνύουν ότι αν έχουμε στόχους, όραμα και πίστη μπορούμε να παλέψουμε με κάθε δυσκολία. Γιατί, και αυτό ισχύει γενικά, δεν πρέπει να εγκαταλείπουμε την προσπάθεια με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Δεν πρέπει να γινόμαστε επιρρεπείς ούτε σε κατάθεση των όπλων ούτε σε άναρχες ιαχές πολέμου. Με μεθοδικότητα, νηφαλιότητα και όσο το δυνατόν πιο ενωμένοι πρέπει να αγωνιζόμαστε για ένα καλύτερο αύριο, για μας και τα παιδιά μας. Έτσι και τώρα πρέπει να σταθούμε όλοι με συνέπεια απέναντι στην ιστορία αυτού του έθνους και να αποφασίσουμε με καθαρή σκέψη τι μέλλον και τι προοπτική θέλουμε να δώσουμε στον τόπο μας. Με προσοχή και υπευθυνότητα! Ο καθένας να αποφασίσει για το αύριο του τόπου και το δρόμο που θέλουμε να ακολουθήσουμε. Νομίζω, βέβαια, και θα μου επιτρέψετε σε αυτό το σημείο να τοποθετηθώ προσωπικά, γιατί όλοι έχουμε τελικά και την ευθύνη της δημόσιας τοποθέτησης, ότι ανεξαρτήτως τι θέλει να υποστηρίξει ο καθένας και ποια λογική τον εκφράζει, αυτό που δεν πρέπει να διακινδυνεύσουμε σε καμία περίπτωση είναι η ευρωπαϊκή προοπτική της χώρας. Κάτι τέτοιο θα ήταν μια αλματώδη επιστροφή σε μια Ελλάδα παρελθόντων δεκαετιών! Η Ευρώπη είναι ο χώρος στον οποίο μπορούμε να μεγαλουργήσουμε. Όχι με έναν παρακολουθηματικό χαρακτήρα. Όχι! Αλλά, πατώντας γερά στα πόδια μας, ανακτώντας την εθνική μας ενότητα και αυτοσυνειδησία να γίνουμε εμείς καθοριστικός παράγοντας ταυτότητας της Ευρώπης. Γιατί η Ευρώπη μας χρειάζεται. Όπως και εμείς χρειαζόμαστε την Ευρώπη, ανεξαρτήτως από όσα αντίθετα θέλουν να μας πείσουν οι διάφορες σειρήνες! Δεν μπορούμε, δεν δικαιούμαστε, με λεονταρισμούς και παλικαριές να εξανεμίσουμε όλες τις προσπάθειες και όλα τα βήματα που κάναμε για το ευρωπαϊκό οικοδόμημα, ακόμα και τώρα που δείχνει να κλυδωνίζεται. Γιατί μέσα στην Ευρώπη μπορούμε να προασπίσουμε καλύτερα τα συμφέροντά μας, την κουλτούρα μας, τα ιδεώδη μας. Να είμαστε συνδιαμορφωτές και όχι θιασώτες των πολιτικών, οικονομικών και κοινωνικών εξελίξεων. Συνοδοιπόροι και όχι περιστασιακοί συνομιλητές!
Κλείνω αυτή τη σύντομη παρένθεση για να επανέλθω στο θέμα της σημερινής ημερίδας, αν και πιστεύω ότι οι κεντρικές επιλογές μας, και η παραμονή στην Ευρώπη είναι μια τέτοια, επηρεάζει σαφώς και όλες τις πτυχές της ζωής μας. Σίγουρα μια έξοδος ή ένα πισωγύρισμα στην ευρωπαϊκή μας προοπτική θα επέφερε ακόμα εντονότερες και δραστικότερες αλλαγές στον εργασιακό μας χώρο, αλλαγές μπροστά στις οποίες οι σημερινές δυσκολίες και ανηφοριές θα φάνταζαν ως ένα παιχνιδάκι. Βέβαια, δεν θα στρουθοκαμηλίσουμε, δεν είναι δυνατόν να στρουθοκαμηλίσουμε και να αγνοήσουμε ότι και ο σημερινός εργασιακός χάρτης είναι ένας έντονος παράγοντας άγχους και μια πηγή ψυχοκοινωνικών προβλημάτων.
Στις μέρες μας, όπου η ρευστότητα και η ανασφάλεια τείνει να καθιερωθεί ως τρόπος ζωής, αρχίζουν να γίνονται όλο και πιο ορατά τα προβλήματα από τους ψυχοκοινωνικούς κινδύνους που διατρέχουμε όλοι, άλλοι λιγότερο, άλλοι περισσότερο. Σίγουρα υπάρχουν κοινωνικές ομάδες, όπως πχ οι άνεργοι, που πιέζονται πολύ περισσότερο. Αλλά δεν πρέπει να αγνοούμε ότι η πίεση που δέχονται και οι εργαζόμενοι μπορεί να προκαλέσει σωρεία αρνητικών συνεπειών.
Πρώτο βήμα στον αγώνα για την καταπολέμηση της ύπουλης, θα έλεγα, αυτής νέας μάστιγας είναι η πρόληψη, η βασιζόμενη στην καλή ενημέρωση. Η λήψη των κατάλληλων μέτρων στον κατάλληλο τομέα και χρόνο θα πρέπει να βρίσκεται σε μια παράλληλη τροχιά με την ενημέρωση ή και εκπαίδευση εργοδοτών και εργαζόμενων, ώστε να αποκτήσουν τις απαραίτητες γνώσεις και δεξιότητες και κυρίως να μπορούν να διαγνώσουν τα ανακύπτοντα προβλήματα εγκαίρως. Διότι οι αναφυόμενοι ψυχοκοινωνικοί κίνδυνοι καραδοκούν κάθε στιγμή για να μας οδηγήσουν σε μια βαλτοποίηση της καθημερινότητάς μας. Η σωστή ενημέρωση και η έγκαιρη αντιμετώπιση αυτών των κινδύνων είναι, βεβαίως, προς όφελος και του παραγωγικού αποτελέσματος καθώς σχετικές έρευνες έχουν καταδείξει ότι η ισορροπία εργασιακής και προσωπικής ζωής θα πρέπει να αποτελεί μείζον μέλημα και η απουσία της επιφέρει σημαντικές επιπτώσεις στην εργασιακή υγεία και ευεξία. Το ζητούμενο είναι η ανάπτυξη μιας ισορροπίας και η στάθμιση των θετικών και αρνητικών αντίκτυπων. Και αυτό τελικά μπορεί να είναι το αποτέλεσμα ενός κοινωνικού διαλόγου και μιας εφαρμοσμένης πολιτικής από πλευράς Πολιτείας, η οποία θα πρέπει να εστιάσει στον τρόπο που επιδρά η εργασιακή ευεξία γενικότερα στο κοινωνικό σύνολο. Το σίγουρο είναι ότι η εξάλειψη των ψυχοκοινωνικών κινδύνων βοηθάει στην ψυχική υγεία του εργασιακού πληθυσμού, επιδρώντας θετικά στο ευρύτερο κοινωνικό σύνολο, και παράλληλα βελτιώνει τις συνθήκες εργασίας και συνεπώς το παραγόμενο εργασιακό αποτέλεσμα.
Εμείς, ως Επιθεώρηση Εργασίας, έχουμε αντιληφθεί τη σπουδαιότητα του ζητήματος και εστιάζουμε στην ανάδειξή του, ώστε να γίνει από όλους αντιληπτό ότι δεν είναι κάτι που αφορά τους άλλους, αλλά είναι κάτι που μας αφορά όλους. Είναι και αυτός ένας επιπλέον λόγος για τον οποίο πρέπει να είμαστε υπερήφανοι. Ότι δηλαδή η Επιθεώρηση Εργασίας εξακολουθεί να μη το βάζει κάτω, εξακολουθεί να είναι πρωτοπόρα και να βλέπει μπροστά. Το άνοιγμα της συζήτησης για τους ψυχοκοινωνικούς κινδύνους στην εργασία, την ώρα μάλιστα που όλοι ασχολούνται με, τουλάχιστον πιο εμφανώς, πρακτικά θέματα, είναι για εμάς μια ένδειξη ότι δεν περιορίζουμε μυαλό και σκέψη στα τετριμμένα, στο σήμερα, στο τώρα. Τολμούμε και ανοίγουμε μια συζήτηση που αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα αποτελεί αντικείμενο μόνο επιστημονικών πονημάτων και η συντριπτική πλειοψηφία εργαζομένων και εργοδοτών ούτε καν μπορούν να εντοπίσουν τη σημασία και το εύρος των ψυχοκοινωνικών κινδύνων. Φιλοδοξούμε να μεταλαμπαδεύσουμε, μέσα από τη συνεχή και πραγματική μας επαφή με την αγορά εργασίας, σε όλους τους Έλληνες εργαζόμενους και εργοδότες τη σπουδαιότητα της ψυχικής υγείας και της προαγωγής της. Είναι ένα φιλόδοξο όραμα, αλλά χωρίς όραμα δεν υπάρχει στόχος και χωρίς στόχο δεν υπάρχει βελτίωση.
Οι ψυχοκοινωνικοί κίνδυνοι στην εργασία είναι ένα θέμα που αφορά, ως γνώση και αντικείμενο, τόσο τους επιθεωρητές ασφάλειας και υγείας στην εργασία όσο και τους επιθεωρητές εργασιακών σχέσεων και αυτό από μόνο του καταδεικνύει πόσο μέσα στην ζωή του εργαζόμενου είναι, παρά το γεγονός ότι επιμένουμε ως χώρα και ως κουλτούρα να τυρβάζουμε περί άλλων. Θα πρέπει όμως να αντιληφθούμε, όπως είπαμε, ότι οι ψυχοκοινωνικοί κίνδυνοι καραδοκούν σε κάθε γωνιά της ζωής μας και επηρεάζουν κάθε γωνιά της ζωής μας. Ιδιαίτερη άνθιση, βεβαίως, όπως είναι αναμενόμενο, έχουν οι κίνδυνοι αυτή στον χώρο της μαύρης εργασίας, ο οποίος εξακολουθεί να είναι για εμάς το πρώτο στοίχημα!
Εν κατακλείδι, πρέπει να βρούμε, όλοι μαζί, το όραμα και να το πραγματώσουμε, έτσι ώστε να μπορέσει η ελληνική οικονομία να αφήσει το τούνελ και να δημιουργήσει τις συνθήκες εκείνες που οι παραγωγικές της δυνάμεις θα είναι πραγματικά παραγωγικές, που θα έχουμε σωματικά και ψυχικά υγιείς εργαζόμενους, σωματικά και ψυχικά υγιείς πολίτες, που θα έχουμε ένα υγιές μέλλον, ως εργαζόμενοι, ως πολίτες, ως χώρα! Πρέπει μαζί να αγωνιστούμε! Γιατί μαζί μπορούμε!
Κλείνοντας, θα ήθελα να σας ευχαριστήσω όλους για την παρουσία σας σήμερα εδώ. Ιδιαιτέρως να ευχαριστήσω όσους κοπίασαν για την οργάνωση της σημερινής ημερίδας και όλους τους τοπικούς φορείς, εκπροσώπους και υπηρεσιακούς παράγοντες που αγκάλιασαν με θέρμη την πρωτοβουλία μας. Βεβαίως, οφείλω να αναφερθώ ιδιαιτέρως στην εξαιρετική συνεργασία μας με το ΕΚΕΜ, την Αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα και το Γραφείο Ενημέρωσης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Κλείνοντας θα ήθελα, πριν δώσω το λόγο στους συντονιστές και στους εισηγητές, επειδή γνωρίζω πόσο πιεστικές είναι οι καταστάσεις στις μέρες μας και πόσες υπερβάσεις έχουμε κληθεί όλοι να κάνουμε, θα ήθελα, λοιπόν, να σας ζητήσω να σκεφθείτε τα λόγια ενός μεγάλου πολιτικού άνδρα, του Ουίνστον Τσώρτσιλ που έλεγε:
«Ένας απαισιόδοξος βλέπει μια καταστροφή σε κάθε ευκαιρία. Ένας αισιόδοξος βλέπει μια ευκαιρία σε κάθε καταστροφή».
Ευχαριστώ!
