Άρθρο μου στη στήλη
Προσεγγίσεις
στον ενημερωτικό ιστότοπο
Η δύσκολη οικονομική συγκυρία έχει θέσει
στο επίκεντρο της συζήτησης τα νούμερα, τους αριθμούς, ως ένα ποσοτικό
ζητούμενο που θα επιφέρει τις αναγκαίες αλλαγές. Ωστόσο, η ποσότητα θα πρέπει
να είναι «ενδεδυμένη» με τα απαραίτητα εκείνα ποιοτικά στοιχεία, που θα της
δώσουν χαρακτηριστικά αποτελεσματικότητας και διαχρονικότητας. Κατά τη γνώμη
μου, η ποιοτική και ποσοτική προσέγγιση
του στόχου, του κάθε στόχου, είναι η μόνη απάντηση στα σύγχρονα προβλήματα που
ταλανίζουν την ελληνική οικονομία και κατά συνέπεια την ελληνική κοινωνία.
Για την Επιθεώρηση Εργασίας η αύξηση των αριθμών ελέγχου είναι ένα διαρκές
στοίχημα, ένας διαρκής στόχος. Γι αυτό και το Συμβούλιο Κοινωνικού Ελέγχου της
Επιθεώρησης Εργασίας (ΣΚΕΕΕ), έκρινε απαραίτητη τη στοχοθετική αύξηση των
ελέγχων. Όμως, από μόνη της αυτή η αύξηση, ως ένα απλό αριθμητικό στοιχείο δεν
θα έχει να προσδώσει κάτι ιδιαίτερο σε απολογιστικό επίπεδο, αν δε συνοδευτεί
τόσο από τα απαιτούμενα ποιοτικά στοιχεία, όσο και από τα «κλειδιά» εκείνα που
θα καταστήσουν δυνατή την απελευθέρωση των επιθεωρησιακών δυνάμεων και την
απαγκίστρωσή τους από τα γραφειοκρατικά γρανάζια. Σε αυτό το πλαίσιο
εργαστήκαμε σε επίπεδο επιτελικού σχεδιασμού τα τελευταία δυόμιση χρόνια,
προκειμένου να «ετοιμάσουμε το έδαφος» ώστε το Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας να
μετεξελιχθεί από μια δυσκίνητη και εγκλωβισμένη υπηρεσία σε ένα σύγχρονο και
δυναμικό ελεγκτικό μηχανισμό, που θα μπορεί να ανταποκρίνεται στο έπακρο και
στους τρεις πυλώνες της λειτουργίας του, τον ενημερωτικό, τον συμφιλιωτικό και
κυρίως τον ελεγκτικό. Για να γίνει αυτό, πρώτο μέλημα είναι η στήριξη, κατά το
δυνατό, του έργου των επιθεωρητών, οι οποίοι καθημερινά βρίσκονται αντιμέτωποι με δυσθεώρητες
δυσκολίες και ποικίλα προβλήματα. Η εξάντληση της περιπτωσιολογίας για κάθε
πιθανό πρόβλημα που μπορεί να ανακύψει είναι μάλλον αδύνατο να επιτευχθεί,
εξαιτίας της φύσεως, του είδους και του εύρους του επιθεωρησιακού έργου.
Ωστόσο, σε κεντρικό επίπεδο προσπαθούμε να ενημερωνόμαστε για τα ανακύπτοντα
ζητήματα και να παρεμβαίνουμε, σεβόμενοι, βεβαίως, πάντα το ανεξάρτητο του
επιθεωρητή. Οι επικουρικές παρεμβάσεις μας προσπαθούμε σε κάθε περίπτωση να
είναι περισσότερο σε προληπτικό επίπεδο, κυρίως με τις αποφάσεις, τις
εγκυκλίους και τις λοιπές οδηγίες μας προς το προσωπικό μας, με τις οποίες
επιχειρούμε να δημιουργήσουμε ένα ξεκάθαρο πλαίσιο μέσα στο οποίο μπορεί να
«κυμαίνεται» η επαγγελματική συμπεριφορά του κάθε επιθεωρητή. Χαρακτηριστικότερες περιπτώσεις θεωρώ την
εγκύκλιό μας για τις βασικές αρχές ελέγχου των επιθεωρητών εργασίας, με την
οποία προσπαθήσαμε να εξαντλήσουμε την πιθανή περιπτωσιολογία, και κυρίως με
την υπουργική απόφαση που εξεδόθη μετά από ειδική επεξεργασία με την οποία
καθορίστηκε με σχετική ακρίβεια και απόλυτη αντικειμενικότητα ο τρόπος
καθορισμός του ύψους των προστίμων που επιβάλλουν οι επιθεωρητές, αφήνοντας
στην άκρη τις ατυχείς περιπτώσεις που κατά το παρελθόν για παραβάσεις με
ακριβώς τα ίδια χαρακτηριστικά υπήρχαν επιβολές προστίμων με σημαντική απόκλιση
στο ποσό του επιβληθέντος προστίμου. Με αυτό τον τρόπο και το έργο των
επιθεωρητών διευκολύναμε και το κύρος της επιθεώρησης εξασφαλίσαμε, καθώς πλέον
τα κριτήρια επιβολής ενός συγκεκριμένου προστίμου είναι από πριν γνωστά και
δυσκόλως αμφισβητήσιμα. Ένα πιο ξεκάθαρο τοπίο είναι πάντα πιο δύσκολο να
αμφισβητηθεί και να βληθεί από τον οποιοδήποτε επιχειρήσει να χρησιμοποιήσει
την υποκειμενικότητα προκειμένου να «θολώσει τα νερά» προς όφελός του. Θεωρώ
ότι η αντικειμενικοποίηση των προστίμων ήταν μια ρηξικέλευθη τομή στην
ελεγκτική διαδικασία, από εκείνες τις τομές που κρίνονται επιτεταγμένες και που
μέχρι στιγμής έχει δικαιωθεί εκ του αποτελέσματος. Ωστόσο, τέτοιου είδους τομές
δεν μπορεί να είναι αρκετές, αν δεν δοθεί η δυνατότητα στο έμψυχο υλικό να βγει
στην αγορά εργασίας και να πραγματοποιήσει τους ελέγχους, τόσο σε ποιοτικό όσο
και σε ποσοτικό επίπεδο. Η μείωση του προσωπικού, λόγω των γνωστών σε όλους μας
συνθηκών, και η διατήρηση όλων των απαιτούμενων γραφειοκρατικών διαδικασιών
κρατάει πολλές φορές τους επιθεωρητές εγκλωβισμένους πίσω από τα γραφεία των
υπηρεσιών μας και μακριά από το πραγματικό «πεδίο μάχης», τις επιχειρήσεις,
αφήνοντας έτσι περιθώριο στους κακοπροαίρετους εργοδότες να εμμένουν στις
παραβατικές τους συμπεριφορές. Γι αυτό πιστεύω ακράδαντα ότι η πάταξη της
γραφειοκρατίας είναι η μεγάλη απάντηση στα όποια ελλείμματα επιθεωρησιακής
παρουσίας παρουσιάζονται. Και γι αυτό
είμαι βέβαιος ότι η πρόσφατα εκδοθείσα υπουργική απόφαση «Όροι και προϋποθέσεις
ηλεκτρονικής υποβολής εντύπων Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας (ΣΕΠΕ) και
Οργανισμού Απασχολήσεως Εργατικού Δυναμικού (ΟΑΕΔ)», με την οποία ενεργοποιείται το πληροφοριακό
πρόγραμμα ΣΕΠΕ-ΟΑΕΔ και η διασύνδεση του με το ΙΚΑ-ΕΤΑΜ - ένα πληροφοριακό
πρόγραμμα για το οποίο δουλέψαμε ακατάπαυστα τα τελευταία δυόμιση χρόνια - θα
αποδειχθεί μια απόφαση σταθμός για την επιθεώρηση εργασίας στη χώρα μας. Με
την απόφαση αυτή προβλέπονται τα έντυπα που πλέον μπορούν να υποβάλλουν
ηλεκτρονικά οι εργοδότες στις υπηρεσίες, χωρίς να χάνουν πολύτιμο χρόνο στις
ουρές των επιθεωρήσεων, του ΟΑΕΔ και του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, η διαδικασία, οι προθεσμίες
και όλες οι απαιτούμενες λεπτομέρειες για την ενεργοποίηση του συστήματος. Να
σημειώσουμε ιδιαίτερα ότι από 1η Σεπτεμβρίου
2012, οπότε και αρχίζει η ισχύς της απόφασης, μέχρι τη 31η Δεκεμβρίου 2012 η διαδικασία της ηλεκτρονικής
υποβολής των εντύπων είναι προαιρετική και οι εργοδότες μπορούν να επιλέξουν
αντ’ αυτής να προσέλθουν στις αντίστοιχες υπηρεσίες, ενώ από 1η Ιανουαρίου 2013 η
διαδικασία της ηλεκτρονικής υποβολής των εντύπων καθίσταται υποχρεωτική. Με την
ενεργοποίηση του πληροφοριακού αυτού συστήματος αναμένεται σημαντική απλούστευση
των διαδικασιών καταγραφής κινήσεων του εργατικού δυναμικού (προσλήψεις,
απολύσεις, οικειοθελείς αποχωρήσεις, λήξεις συμβάσεων εργασίας), καθώς και των
διαδικασιών παρακολούθησης των συνθηκών εργασίας (πίνακες προσωπικού, αιτήσεις
υπερωριακής απασχόλησης, αναγγελίες υπερωριακής απασχόλησης). Παράλληλα, όμως,
θα καταστεί ένα σημαντικό μέτρο για τη μείωση του μη μισθολογικού κόστους,
συνεισφέροντας ουσιαστικά στην άρση των εμποδίων στην ανταγωνιστικότητα των
επιχειρήσεων, ενώ θα βοηθήσει σημαντικά και στη λειτουργία της κάρτας εργασίας.
Γενικά τα οφέλη θα είναι πολλαπλάσια καθώς οι πολίτες θα δουν το χρόνο που
«ξοδεύουν» στις υπηρεσίες μας, αναγκαστικά προσερχόμενοι μέχρι σήμερα για την
κατάθεση του ίδιου εντύπου σε τρεις διαφορετικές υπηρεσίες (!!!), να ελαχιστοποιείται
κάνοντας ένα απλό «κλικ» από τον υπολογιστή τους, ενώ οι επιθεωρητές μας αφενός
θα έχουν περισσότερο αμιγώς
επιθεωρησιακό χρόνο και αφετέρου θα έχουν καλύτερη – και μάλιστα
διασταυρώσιμη- πρόσβαση στις απαιτούμενες πληροφορίες. Πρόκειται αναμφιβόλως περί ενός έργου που θα βοηθήσει καθοριστικά στην
ποσοτική αύξηση των ελέγχων, αλλά και στο να προσδοθούν σε αυτούς ποιοτικότερα χαρακτηριστικά, καθώς θα
υπάρχει καλύτερη, πληρέστερη και πιο εύχρηστη «χαρτογράφηση» της αγοράς
εργασίας στη χώρα μας. Και όλο αυτό είναι μόνο η απαρχή ενός ευρύτερου
σχεδίου, του οποίου η ολοκλήρωση της υλοποίησής του θα πραγματοποιηθεί μέχρι το
2015 και αφορά στην πλήρη ένταξη της Επιθεώρησης Εργασίας στη ψηφιακή εποχή, με
δυνατότητες που αυτή τη στιγμή κινούνται για τους πολλούς στη σφαίρα της
φαντασίας, αλλά για εμάς, που έχουμε πιστέψει σε αυτό το στόχο και εργαζόμαστε
ακατάπαυστα με μεθοδικότητα και πείσμα για την επίτευξή του, είναι μια εφικτή
πραγματικότητα, που βρίσκεται κοντά στην πραγμάτωσή της και που θα δώσει άλλη
πνοή στο έργο των επιθεωρητών. Η υιοθέτηση ενός ψηφιακού τρόπου προσέγγισης σε
όλες τις συναλλαγές και τις διαδικασίες του ΣΕΠΕ θα ενδυναμώσει την
αποτελεσματικότητα και θα γίνει η κινητήριος δύναμη για να αναδειχθούν οι
δυνατότητες του Σώματος. Έτσι, η
Επιθεώρηση Εργασίας θα μπορεί να ανταποκρίνεται στο έργο της και να συμβάλλει
ακόμα περισσότερο στην εξυγίανση της αγοράς εργασίας και την ορθοπόδηση της
ελληνικής οικονομίας. Η «επίταξη» όλων των δυνάμεων προς τη σωστή κατεύθυνση
και η υποστήριξή τους με όλες τις δυνατότητες που παρέχει η σύγχρονη εποχή,
αλλά κυρίως με αληθινή βούληση για υπερπήδηση όλων των εμποδίων και με έμπρακτη
και ουσιαστική βοήθεια, είναι μια απόδειξη ότι μπορούμε, ειδικά και γενικά, να
τα καταφέρουμε και θα τα καταφέρουμε. Αυτό που προέχει, σε μια περίοδο που ο
πανικός και οι βεβιασμένες αποφάσεις τείνουν να γίνουν ο πλέον συχνός και κακός
«συμβουλάτορας», είναι η σωστή στοχοθεσία και ο καλά σχεδιασμένος βηματισμός
προς την υλοποίηση της. Και κυρίως η πίστη στο αποτέλεσμα!
